Dziś (23-06-2022) Sejm przyjął nowelizację ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Zmiany dotyczące zasad pracy nauczycieli mają wejść w życie już 1 września 2022 roku.

Głównym celem nowelizacji (zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy) jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowanie wyższego wynagrodzenia nauczycielom, którzy nie uzyskali jeszcze stopnia nauczyciela mianowanego, tj. w pierwszych latach pracy w tym zawodzie.

Poniżej przybliżamy najważniejsze zmiany.

3 etapy rozwoju zawodowego nauczyciela

• odbywanie przygotowania do zawodu nauczyciela(w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy lub w wymiarze  skróconym do 2 lat i 9 miesięcy w przypadku nauczyciela posiadającego stopień naukowy oraz nauczyciela, który przed nawiązaniem stosunku pracy w szkole w Rzeczypospolitej Polskiej prowadził zajęcia w szkole za granicą), w trakcie którego nauczyciel otrzyma wsparcie mentora; 
• nauczyciel mianowany;
• nauczyciel dyplomowany(po przepracowaniu w szkole co najmniej 5 lat i 9 miesięcy lub okresu skróconego do 4 lat i 9 miesięcy w przypadku nauczyciela posiadającego stopień naukowy oraz nauczyciela, który przed nawiązaniem stosunku pracy w szkole w Rzeczypospolitej Polskiej prowadził zajęcia w szkole za granicą; wymienione okresy liczy się od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego).

Wzmocnienie umiejętności praktycznych nauczycieli

• W drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, przed dokonaniem oceny pracy, nauczyciel będzie obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze co najmniej 1 godziny, w obecności: dyrektora szkoły, mentora, doradcy metodycznego albo nauczyciela konsultanta albo przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny albo nauczyciela dyplomowanego, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, z tej samej lub innej szkoły.
• W ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nauczyciel, który w tym okresie uzyska co najmniej dobrą ocenę pracy, będzie obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły, w skład której wejdą: dyrektor szkoły, jako jej przewodniczący; ekspert  z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania; doradca metodyczny albo nauczyciel konsultant albo nauczyciel dyplomowany, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, z tej samej lub innej szkoły.
• Po omówieniu zajęć prowadzonych w ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela i przeprowadzeniu rozmowy z nauczycielem, komisja będzie wydawała opinię - pozytywną lub negatywną. Pozytywna opinia komisji będzie jednym z warunków uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. Opinia będzie ustalana na podstawie liczby punktów przyznanych przez komisję.

Obligatoryjność ścieżki uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego i weryfikacja umiejętności praktycznych

W przypadku otrzymania negatywnej opinii komisji nauczyciel będzie mógł złożyć (w ciągu 14 dni) do dyrektora szkoły wniosek o ponowne przeprowadzenie zajęć, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły. Nauczyciel, który uzyskał negatywną opinię i nie złoży ww. wniosku oraz nauczyciel, który po ponownym przeprowadzeniu zajęć uzyskał ponownie ocenę negatywną będzie obowiązany odbyć dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze rok i 9 miesięcy, w trakcie którego ponownie będzie prowadził zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły. Ponadto, jeżeli nauczyciel, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nie uzyska stopnia nauczyciela mianowanego to stosunek pracy z takim nauczycielem ulegnie rozwiązaniu.

Powiązanie oceny pracy ze ścieżką awansu zawodowego nauczycieli

Ocena pracy będzie dokonywana obligatoryjnie w drugim oraz ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela. Uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy będzie warunkiem zatrudnienia na czas nieokreślony oraz uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. W przypadku dokonywania oceny pracy nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela dyrektor szkoły będzie obowiązany zasięgnąć także opinii mentora. Warunkiem uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie posiadanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy. Ocena pracy nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego będzie dokonywana na jego wniosek. 

Zmiana w składzie komisji kwalifikacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego

Planowane jest zmniejszenie liczby ekspertów z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, wchodzących w skład komisji, z trzech do dwóch.

Warunki nadania poszczególnych stopni awansu

Postępowanie w sprawie nadania stopnia nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego będzie prowadzone, tak jak dotychczas, w trybie postępowania administracyjnego, a stopnie te będą nadawane w drodze decyzji administracyjnej. Nie zmienią się również organy właściwe do nadania tych stopni. Zmienią się natomiast warunki, ponieważ nauczyciel nie będzie już odbywał sformalizowanych staży, rozdzielonych okresami przepracowania.

Zgodnie z projektem ustawy warunkiem nadania nauczycielowi nieposiadającemu stopnia awansu zawodowego stopnia nauczyciela mianowanego będzie: 

• spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, 
• odbycie przygotowania do zawodu nauczyciela, 
• posiadanie co najmniej dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, 
• uzyskanie pozytywnej opinii o przeprowadzonych zajęciach, 
• zdanie egzaminu na stopień nauczyciela mianowanego, podczas którego sprawdza się spełnianie przez nauczyciela wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego realizowania obowiązków nauczyciela - okreslonych rozporządzeniem. 

Warunkiem nadania nauczycielowi mianowanemu stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie: 

• spełnienie wymagań kwalifikacyjnych,
• przepracowanie w szkole wymaganego okresu,
• posiadanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku pracy przed złożeniem wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, 
• uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej, która na podstawie dokonanej analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowy sprawdza spełnianie przez nauczyciela wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów, określonych rozporządzeniem.

Zasady nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem podejmującym pracę w szkole

• przez pierwsze 2 lata pracy w szkole – umowa o pracę na czas określony;
• po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat i uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy – umowa o pracę na czas nieokreślony.

Średnie wynagrodzenie nauczycieli przyporządkowane trzem etapom rozwoju zawodowego nauczycieli

Średnie wynagrodzenie nauczycieli będzie stanowiło dla:

• nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego – 120%,
• nauczyciela mianowanego – 144%,
• nauczyciela dyplomowanego – 184%

– kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.

[Obecnie jest: dla: nauczyciela stażysty – 100%, nauczyciela kontraktowego – 111%, nauczyciela mianowanego – 144%, nauczyciela dyplomowanego – 184%]

Zadania mentora

Ustawa określi także zadania mentora, do których należy:

1)     wspieranie na bieżąco nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym zapoznanie go z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz innymi dokumentami obowiązującymi w szkole;

2)     udzielanie nauczycielowi pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego;

3)     dzielenie się z nauczycielem wiedzą i doświadczeniem w zakresie niezbędnym do efektywnej realizacji obowiązków nauczyciela;

4)     umożliwienie nauczycielowi obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć oraz omawianie z nim tych zajęć;

5)     obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z tym nauczycielem;

6)     inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych.

Ponadto mentor zobowiązany został do poszerzania swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia funkcji.

Przepisy przejściowe

Ustawa zawiera przepisy przejściowe dla nauczycieli w trakcie awansu i oceny.

I tak:

• do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2022 r., będą stosowane przepisy dotychczasowe,
• nauczyciele, którzy odbyli staż na stopień nauczyciela kontraktowego i złożyli takie wnioski, ale do dnia 31 sierpnia 2022 r. nie uzyskają stopnia nauczyciela kontraktowego, będą odbywali przygotowanie do zawodu nauczyciela,
• nauczyciele, którzy do dnia 31 sierpnia 2022 r. uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, lecz do tego dnia nie uzyskali stopnia nauczyciela mianowanego, stopień nauczyciela mianowanego uzyskują według przepisów dotychczasowych, z zastrzeżeniami,
• nauczyciele, którzy przed dniem 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, lecz do tego dnia nie uzyskali stopnia nauczyciela dyplomowanego, stopień nauczyciela dyplomowanego uzyskują według przepisów dotychczasowych.

Podsumowując:

Na nowych zasadach o stopień nauczyciela mianowanego będą ubiegali się wyłącznie nauczyciele rozpoczynający pracę w szkole w roku szkolnym 2022/2023 oraz nauczyciele, którzy byli wcześniej zatrudnieni w szkole, ale do dnia 31 sierpnia 2022 r. nie uzyskali stopnia nauczyciela kontraktowego. Zaś o uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego na nowych zasadach będą ubiegali się nauczyciele, którzy do dnia 31 sierpnia 2022 r. nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego.

Przepisy przejściowe obejmują także kwestie statusu nauczyciela, który przed dniem 1 września 2022 r. uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego, lecz do tego dnia nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego:

• stosunek pracy z takim nauczycielem będzie nawiązywany tak jak dotychczas - na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 10 ust. 7  ustawy – Karta Nauczyciela. Od dnia 1 września 2022 r. nauczyciel, który przed tym dniem uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego, dla celów płacowych traktowany będzie jak nauczyciel początkujący.

Inne zmiany wprowadzane ustawą

•  wyodrębniono w ramach czasu pracy nauczycieli czasu dostępności nauczyciela w szkole, w ramach którego, odpowiednio do potrzeb, nauczyciel będzie prowadził konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców

"W art. 42 po ust. 2e dodaje się ust. 2f w brzmieniu:

„2f. W ramach zajęć i czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 2, nauczyciel jest obowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni, w trakcie której, odpowiednio do potrzeb, prowadzi konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców.”

• wprowadzono na stałe rozwiązania dotyczącego informowania na stronie kuratorium oświaty o wolnych stanowiskach pracy dla nauczycieli (obowiązek dyrektora jednostki).

"W art. 10 

dodaje się ust. 18 i 19 w brzmieniu: 

„18. Dyrektor szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego informuje kuratora oświaty o wolnych stanowiskach pracy dla nauczycieli.

19. Informacje, o których mowa w ust. 18, kurator oświaty udostępnia na stronie podmiotowej kuratorium oświaty."

23-06-2022